Equestria. Mitologia porównawcza VI: raurackl

Powyższe w Ameryce, a tymczasem u nas: wirusy, dzieła godne pewnego Chucka i pierwsza polska encyklopedia. Zapraszam do kolejnego posta.

Pewne opisy potworów zawsze brzmią dobrze, niezależnie od czasu i kultury. Smoki, wampiry i gigantyczne istoty można znaleźć w podaniach całego świata. Ale kto mógłby się spodziewać, że taki sukces odniesie coś tak nonsensownego jak... rogaty królik. Z niemieckiego folkloru myśliwskiego ta istotka wkroczyła triumfalnie na nieogarnięte rozumem połacie Ameryki Północnej, wdzierając się nawet do studia animatorskiego Hasbro — o komiksach nie wspominając. Ale czy to tylko zwykły mit?

W kanonie MLP rogate króliki pojawiają się w dwóch odsłonach. Pierwsza, pochodząca z trzeciej części komiksu to agresywne i mięsożerne (ale i tak słodkie) rogate króliki z wielkimi zębami zwane wampirycznymi jackalopami. W ich naturze tak bardzo interesujący jest fakt, że ich naturalnymi wrogiem są chupacabry. Podobne zwierzęta pojawiają się w odcinku "Filli Vanili", z tą różnicą, że wyglądaną na stworzone do kochania.

Ale czym właściwie inspirowali się rysownicy?

Pierwsze wieści o rogatych zającach, tu nazwanych al-Mi'raj, pochodzą od trzynastowiecznych arabskich skrybów, którzy określili istotę sprezentowaną Aleksandrowi Macedońskiego na pewnej chińskiej wyspie przez wdzięcznych za zabicie smoka zatrutym bydłem mieszkańców (brzmi legitymująco) mianem rogatego zająca. Istota ta miała cechy jednorogiego nosorożca plus żółty kolor. Rogaty zając. Rogaty zając. Pominę kwestię wyobraźni średniowiecznych Arabów i pozostawię ją do rozwagi czytelnikom.

Ciekawsze dla nas są pomysły niemieckich myśliwych. Otóż od późnego średniowiecza-wczesnego renesansu dość często pojawiają się w rozmaitych tekstach opisy rogatych zajęcy, często uskrzydlonych. Wieści te charakterystyczne są głównie dla rejonu Alp, stwora tego nazywa się tam Raurackl w Austrii lub Woltpertinger w Bawarii. Według tamtejszych myśliwych istoty te żyją w szczególnie idyllicznych środowiskach kwiecistych łąk. Są niemal niemożliwe do ustrzelenia przez swoją szybkość i zwrotność, a charty są zatruwane przez trzy toksyczne włosy na grzbiecie raurakla. W sidłach natomiast łamał swoje delikatne różki (uznawane za lek). Oprócz istot podobnych w zachowaniu do zwykłych królików wyróżniano także zwierzęta demoniczne i złe (z gustownymi ząbkami i czerwonymi oczami). Przez ostrożność woltpertingerów rósł rynek podróbek (falsyfikaty zresztą są niezwykle ważne dla tego gatunku kryptydy). Ciekawy jest fakt, że istnienie raurakli nie było negowane nawet przez oświeceniowych autorów.
Razem z osadnikami opowieść zawędrowała do Ameryki, gdzie pionierzy tworzyli swoją własną mitologię pełną zagrożeń dla drwali i myśliwych (kota kaktusowego na przykład). Rogaty królik zwany był tam jackalopem, co jest zbitką słów jackrabbit i antylope. Od europejskich kuzynów różni je umiejętność wiernego imitowania dźwięków, w tym ludzkiej mowy, co pozwało mylić obławę.
Jackalopy zostały spopularyzowane w latach trzydziestych w Wyoming dzięki wypychanym przez ówczesnego Chucka Testę (stawiam dolary przeciw orzechom, że sporo osób mu uwierzyło. Niestety nie znalazłem danych) falsyfikatom. Szybko stały się miejscową atrakcją. Dziś można posłuchać zespołu The Jackalopes, obejrzeć mecz tak nazwanej drużyny, a nawet kupić licencję łowiecką. Najlepszy (tak dobry, że jedyny) dzień na polowania to 31. czerwca.

Tu następuje pytanie: czy tak żywotna kulturowo istota może być jedynie tym, co zowią matołkowie fikcją? Otóż w tym wypadku nie. Pewien wirus (konkretnie rodzaj brodawczaka) powoduje u dzikich królików narastanie rakowych narośli zbudowanych z keratyny (czyli budulca rogów, paznokci i włosów) w różnych miejscach ciała (na głowie na podobieństwo rogów również).

Nie dziwi fakt, że tam, gdzie opowieści poświadczają rogate króliki, tam także jest brodawczak. Na szczęście nie tłumaczy to imitowania dźwięków i zamiłowania do whisky, dzięki czemu pozostaje miejsce na strefę mroku.

Dobrze, ale co z krwiożerczością jackalopów z komiksu? Z pomocą śpieszą nam dwa wycinki z filmów i cytat z "Nowych Aten etc etc etc etc etc" (tytuł jest beznadziejnie długi; tak, to ta książka, która definiuje konia) Chmielowskiego.

Uraczę was całym hasłem z encyklopedii w oryginalnej pisowni: KRÓLIK dziki, polny, po Łacinie Dasypus, od niektórych zającem mniemany. Według dziewiątej Księgi Nierembergiusa w Historii naturalnej, w Indyi tak są te wielkie Dasipodes, że chartowi wielkością się równają, głowę mają na kształt kocicy, po całym ciele taranciznę; rączości extraordynaryjnej, którą jelenie i inne  ściga zwierzęta, samym tylko liże językiem, a tym samym ślepotę im przynosi, drugie cale zabita jadem swoim. Wiele tak pobitych zwłóczy na jedno miejsce, darniem pokrywa, na drzewo się wychwyciwszy, głosem zwoływa zwierzęta do owego mięsiwa nagotowanego. Jak się najadłszy zwierzęta rozejdą, Dasypus czyli, królik zstępuje z drzewa, owe pożywa ostatni, wprzód nietknąwszy zębami, aby zwierząt owych nie potruł swoim jadem.
Jaki z tego wniosek? Najstraszniejsze są te rzeczy, o których wiemy, że są nieszkodliwe i nie powinniśmy się ich bać ...ale wystarczy jeden szczegół...


Korzystałem z "Zoologii fantastycznej uzupełnionej (uzupełnionej)" Jana Gondowicza (książka naprawdę warta polecenia), amerykańskiego Źródła Wszystkich Źródeł oraz z tego artykułu


PS: kto mi powie, z jakiego filmu jest ten drugi królik, dostanie krówkę. Jedną. Jeśli się pofatyguje do mnie. I nie skorzysta z analizatora obrazów, cwaniaczku! Bo pierwszy każdy chyba zna.